کد مطلب:106643 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:155
[صفحه 683] نامه ی حضرت به یكی از كارگزارانش: دهقان: معرب دهگان: مالك ده، كشاورز، اگر نونش اصلی باشد منصرف به كار می رود، وگرنه غیر منصرف است، به دلیل وضعیت و الف و نون زایدتان. قسوه: خشونت قلبی و سخت دلی اقصاه: او را دور كرد جفوه: ضد نیكی جلباب: روانداز، لباس رویی مداوله: غلبه دادن هر كدام از خشونت و مهربانی بر دیگری و هر بار یكی را گرفتن، از ماده ی اداله به معنای چرخاندن. (اما بعد، كشاورزان مردم شهر تو، از سختگیری و سنگدلی و حقیر شمردن و ستمگریت شكایت كرده اند و من اندیشیدم، نه آنها را به دلیل مشرك بودنشان اهل نزدیك شدن به تو دیدم و نه در خور دور شدن و مورد ستم واقع شدن، زیرا با ما دارای عهد و پیمان می باشند، بنابراین با ایشان مهربانی آمیخته با سختی را شعار خود قرار ده و با آنان بین سختدلی و مهربانی را انتخاب كن و به خواست خدا در میانشان به اعتدال رفتار كن، و حد متوسط بسیار دور كردن و بسیار نزدیك كردن را برگزین (نه زیاد آنها را نزدیك و نه زیاد از خود دورشان كن) نقل شده است كه این كشاورزان، مجوسی بوده اند و هنگامی كه نزد حضرت از سختگیری نماینده اش شكایت كردند امام (ع) درباره ی آنها فكر كرد و دید كه آنها نه شایسته اند كه بتوان بسیار نزدیكشان آورد، زیرا مردمی مشرك بودند و نه می توان كاملا آنان را از خود، دور كرد، چون عهد و پیمان بسته بودند و به این دلیل گرامی داشتن زیاد و بسیار نزدیك شدن به ایشان موجب شكست دین و وارد آوردن نقص در آن می باشد، و اگر به طور كلی آنها را از خود، دور كند، بر خلاف عهد و پیمانی است كه با ایشان بسته است، از این رو به عامل خود دستور داد كه حد اعتدال را رعایت كند و با آنها رفتاری نرم و آمیخته با مقداری شدت و خشونت داشته باشد هر كدام در جای مناسب خود و نیز هر یك از دو طرف، نرمی و خشونت، فایده ی مخصوص به خود را دارد كه دیگری ندارد: الف- به كار بردن نرمی و مهربانی و نزدیك شدن با آن مردم باعث می شود كه در كارها و زراعتهایشان كه مصلحت معاش آنان می باشد، آرامش و اطمینان قلبی داشته باشند. ب- و از طرف دیگر، وقتی آن مهربانی و رافت با قدری سختگیری و دور كردن آنان آمیخته شود، هم خوار شمردن كافران كه خواسته ی دین است، حاصل می شود و هم دشمنی و قصد تجاوز آنها، در هم شكسته می شود، و شر محتمل آنان نیز دفع می شود. با این دلایل بود كه حضرت والی خود را نهی می كند از این كه در حق آنها، شدت و قسوت داشت ه باشد و برای همیشه آنان را از خود دور كند، و یا این كه دائما با ایشان ملایمت و مهربانی داشته باشد، و همه وقت آنها را به خود نزدیك كند و دوستی تنگاتنگ داشته باشد. كلمه ی جلباب را استعاره آورده است از حالت متوسط میان نرمی و خشونت و هیات ملایمت خالص و سختگیری صرف، و واژه ی لین، به عنوان ترشیح ذكر شده است. به امید توفیق خداوند.
صفحه 683.